گلاب و اسانس گل محمدی
منشاء گلاب و اسانس گل محمدی
منشاء گلاب و اسانس گل محمدی در تاریخ گزارش نشده است. با این وجود گلاب از 1200سال قبل از میلاد مسیح وجود داشته است و از طریق شهر موکنای و پولس به صورت تجاری عرضه می شده است. همچنین تولید گلاب یک صنعت پررونق در شیراز بوده است. کشت گل محمدی در دوره لیزنجان فارس در ایران انجام می شده و فاریستان شیراز در ایران از 810 سال قبل از میلاد مسیح، ملزم به دادن سالانه 30000 بطری گلاب به خلیفه در بغداد بوده است. در آن زمان، فاریستا مرکز تولید جهانی گلاب بود که آن را به چین و سایر کشورهای اسلامی در جهان صادر می کرد. بنابراین گلاب گیری و تقطیر گل محمدی از زمان های دور حتی قبل از تاریخ، کار پارسیان بوده است. صنعت گلاب گیری در قرن دهم به اروپا برده شد و اولین کشور اروپایی که این صنعت را به خدمت گرفت اسپانیا بود. سابقه پرورش گل محمدی و صنعت گلاب گیری در شهر قمصر از قدمتی بس دیرینه برخوردار است. لیکن آنچه در ذهن ما متبلور می شود به سده های اول و دوم هجری بر می گردد و مصداق بارز آن گلاب پاش های گلینی است که در قبور گورستان قدیمی امام زاده داوود قمصر یافت شده و در قرون اول و دوم هجری، برای معطر کردن قبور اموات آنرا داخل قبر و در جوار مرده ها قرار می دادند.
یونانیان قدیم از هنر تهیه اسانس و گلاب بی اطلاع بودند و منحصراً از گلبرگ تازه این گیاه عصاره تهیه می کردند و یا با وارد کردن گلبرگهای گل محمدی در روغن، روغن های معطر تهیه می کردند. یک افسانه عاشقانه قدیمی در ارتباط با کشف اسانس گل محمدی و فواید گلاب در ایران وجود دارد. یک امپراطور ایرانی برای عروسی سلطنتی خود با شاهزاده نورجهان دستور داد تا فواره های قلمرو امپراطوری خود را با گلاب پر کنند. در یکی از روزهای پس از ازدواج، زوج سلطنتی در باغ های زیبای خود قدم می زدند. ناگهان شاهزاده قطره های کوچکی را روی سطح فواره های پر از گلاب دید. شاهزاده کنجکاو قطره های کوچک شناور را که تاحت تاثیر تابش آفتاب تشکیل شده بودند را لمس کرد و هنگام لمس آن دریافت، این ترکیب روغنی رایحه دل انگیزی دارد. این قطرات ریز خوشبو، اسانس گل محمدی بود که فواید آن برای اولین بار در سرزمین ایران شناخته شد. ابوعلی سینا در قرن دهم از تقطیر گلبرگهای گل محمدی برای تولید اسانس با کاربردهای مختلف درمانی استفاده کرد. تولید تجاری اسانس در ایران از سال 1612 در شیراز آغاز شد. مستندات نشان می دهند که منشاء گلاب کشور پهناور ایران است، ولی روغن های معطر از کشور یونان منشاء گرفته است، تاریخ تهیه گلاب، هر قدر که به زمان های قدیم ارتبط پیدا می کند، تهیه اسانس گل محمدی به قرون اخیر نسبت داده می شود.
برگرفته از کتاب گل محمدی و اثرات درمانی آن
انتشارات سفیر اردهال
نویسنده: خانم دکتر محدثه محبوبی
شرکت طبیب دارو