حنا
درخچه حنا ، شاخه های غالبأ خاردار و پوشیده ازپوست خاکستری مایل به سفید دارد .
برگ های آن متقابل ، ساده ، کامل ، به طول 2 تا 3 سانتیمتر ، به عرض یک سانتی متر ، بیضی و نوک تیز است
درخچه حنا ، توسط لینه به صورت دو گونه ، یکی عاری از خار و دیگری خاردار است ، ولی دانشمندان گیاه شناس دیگر به نام ( desfontaines ) مشخص نمود که نمونه های خاردار ، همان پایه های مسن هستند یعنی در واقع گیاه اصلی تا هنگامی که جوان است عاری از خار می باشد ولی وقتی که مسن شد خاردار می گردد .
قسمت مورد استفاده حنا برگ آن است که به حالت کامل و یا به صورت گرد مورد استفاده قرارمی گیرد.
پرورش حنا با آنکه در منطقه وسیعی از آفریقا می روید به علت مصارفی که دارد در بعضی نواحی معمول است . برای این کار باید اراضی سبک و روبه آفتاب را که آب کافی داشته باشد ، انتخاب نمود.
ترکیب شیمیایی :
با همه آزمایش هایی که بر روی آن بعمل آمده هنوز بطور کامل مشخص نیست . حنا بطور متوسط دارای 7 تا 8 درصد تانن ، 6 در صد مواد چرب ، 1.20درصد اسانس ، 2 تا3 درصد مواد رزینی و 2 درهزار از یک ماده رنگی قابل تبلور است . این ماده که بصورت بلوریهای سوزنی شکل و به رنگ زرد نارنجی متبلور می گردد ، از برگ حنا بدست می آید و در رنگرزی ، به عنوان یک ماده رنگی اسید مورد استفاده قرار می گردد .
ماده رنگی حنا ، بطوری که در کتب علمی منعکس است لاوسون نام دارد.
حنا علاوه بر موارد ذکر شده ، دارای مانیتول و موسیلاژ است . وجود موسیلاژ باعث می گردد که برگ حنا به سهولت با آب به صورت خمیر در آید .
لاوسون دارای سمیت کم و اختصاصات فارما کوژیکی به شرح زیر است :
- کند شدن زور گذر ضربان قلب با افزایش دامنه انقباض آن .
- ایجاد حالت ضد اسهالی ، بر اثر مصرف برگ حنا که مکانیسم آن ، کاهش تونوس و حرکات دودی شکل روده است .
- دارا باودن اثر ضد باکتری ، مخصوصأ در باکتری های گرم مثبت .
- دارا بودن اثر ضد قارچی قوی مخصوصأ در قارچ های مولد کچلی.
- رنگ کردن.
در کشورهای غربی استفاده از حنا در تهیه فراورده های زیبائی اهمیت فراوانی دارد.
خواص درمانی :
حنا از رنگهای طبیعی بی زیان است و از آن درکشورهای مختلف مخصوصأ توسط زنان به منظور رنگ کردن مو استفاده بعمل می آید .
رفع اگزما ، قرار دادن گرد حنا و یا خیسانده آن بر روی زخم و جراحات جهت بهبود آنها ، بین مردم معمول است . در ایران نیز به همین منظوز از حنا جهت جلوگیری از عرق دست و پا و رفع بوی ناپسند آن ، و یا رنگ کردن موی سر و غیره استفاده به عمل می آورند.
حنا درصنعت موارد استعمال فراوان دارد . در منبت کاری به منظور رنگ کردن چوبهای سفید رنگ و بدست آوردن رنگ زیبای آکاژو از حنا استفاده می نمایند .
محل رویش :
نواحی جنوبی ایران ، بلوچستان ، بم ونرماشیر .